Filtracja w akwarium, filtry wewnętrzne i zewnętrzne

Filtr w akwarium jest najważniejszy. Pełni on funkcję zbierania większych zanieczyszczeń poprzez gąbki, na nich osadzają się także dobroczynne dla akwarium bakterie. Uczestniczą one w cyklu azotowym oczyszczając akwarium z związków powstałych z detrytusu, czyli martwych części roślin, odchodów ryb itp. Bakterie te są bakteriami tlenowymi utleniają, więc związki do azotanów, które następnie usuwamy z akwarium. Filtr pełni także rolę napowietrzacza. Jednak ważne jest to, że sam ruch tafli wody napowietrza, więc żadne inne pompki napowietrzające nie są potrzebne. Najważniejszymi kryteriami, którymi musimy się kierować przy wyborze filtra są:

• Wydajność - ile teoretycznie litrów wody przechodzi przez filtr na godzinę
• Pojemność - ile mediów filtracyjnych jesteśmy wstanie w nim zmieścić (gąbki, absorbenty)
• Dodatkowo: głośność filtrów (do domu zwykle potrzebne są jak najcichsze, ale takie niekoniecznie są dostępne w niskiej cenie), wymiary filtra, samo zalewanie (w przypadku filtrów zewnętrznych).

Pamiętaj: Nigdy nie czyść filtra i gąbek z niego pod wodą kranową, zawsze rób to tylko w wodzie zlewanej co tydzień z akwarium !!!

Wyróżniamy filtry względem umieszczania ich:

1. Wewnętrzne - umieszczamy je w akwarium, charakteryzują się częstym czyszczeniem -  maksymalnie co miesiąc i niską ceną:
• Tradycyjne filtry wewnętrzne - montowane są na szybie wewnątrz akwarium, niektóre mają też możliwość montażu w rogu akwarium, są mało wydajne. W litrażach 200 l i więcej wymagane jest umieszczenie minimum dwóch. Zaciągają wodę od dołu i wypuszczają górą. Duża część z nich ma możliwość dodania dodatkowego zaciągania powierza, co daje efekt bąbelków. Możliwe jest także wprowadzanie CO2 poprzez filtr. Istnieje możliwość zakupu filtra ze sterylizatorem UV, badź grzałką. Filtry te są jednak droższe i taniej jest kupić osobno sterylizator i grzałkę. Dostępne w wielu zestawach filtry są jednak często za słabe, zwykle te co nie są filtrami markowymi. Odradzam więc zakup zestawów z takimi filtrami. Filtr jest w akwarium najważniejszy, więc nie warto na nim oszczędzać. Cena dobrych filtrów tego typu waha się od 30 zł (nano akwaria) do 200 zł (akwaria do około 200 l). Osobiście bardzo polecam filtry Eheim Pick-up, są bardzo wydajne, ale można kupić tańsze filtry. Należy zawsze wybierać filtr co najmniej o przepływie na godzinę co najmniej 4 krotnie większym od litraża akwarium.
• Filtry Powierzchniowe (skimmery) - używane są w akwarystyce morskiej, nie znajdują jednak sensu w słodkowodnej.
• Filtry podżwirowe - bardzo dobrze czyszczą całe podłoże, jednocześnie jednak wymagają ustawienia zwykłego filtra wewnętrznego czyszczącego słup wody.
• Filtry gąbkowe - używane w hodowlach ryb, nie polecam ich użycia w domowym akwarium, gdyż mają niewielką wydajność, duży pobór prądu i są głośne. Filtry takie są obsługiwane przez zewnętrzną pompę powietrza, bądź posiadają własny filtry/pompę wody.
2. Zewnętrzne - umieszczamy je na szybie bądź całkowicie poza akwarium, charakteryzują się bardzo rzadkim czyszczeniem i bardzo dużą wydajnością, lecz co się z tym wiąże ich cena jest dość duża. Największą ich wadą jest, nie ściąganie brudu z dna akwarium, a największym plusem brak zajmowania miejsca w akwarium :
• Tradycyjne filtry zewnętrzne (kubełkowe) - montowane są na po za akwarium, niektóre mają też możliwość montażu na szybie akwarium, są bardzo wydajne. W bardzo dużych litrażach (500 l i więcej) wymagane jest umieszczenie kilku. Zaciągają wodę z słupa wody i wypuszczają ją do słupa, bądź poprzez deszczownice/inny element wpustowy. Powoduje to regulowany mocny prąd wody na powierzchni. Tak samo jak wewnętrzne mają możliwość dodatkowego wlotu powietrza/CO2 i zakupienia zestawu ze sterylizatorem UV, bądź grzałką. Ceny dobrych filtrów tego typu wahają się od około 200 zł (filtry z niższej półki) do nawet 2000 zł (akwaria do 1500 l). Osobiście bardzo polecam filtry zewnętrzne JBL Cristalprofi Greenline są one bardzo wydajne i osobiście czyszczę je co 6-8 miesięcy, ale można także kupić tańsze filtry firmy np. Sunsun - HW, jako że są to filtry no name (chińskie), obarczone są możliwymi awariami.  Jednak ich wymiana co 5 lat daje opłacalność większości akwarystów. Ważne jest także to żeby części przy ewentualnej awarii były szybko dostępne, przez co odradzam zakup filtrów firm nie znanych. Należy zawsze wybierać filtr zewnętrzny o także co najmniej 4 krotnie większym od litraża, przepływie na godzinę.

• Filtry kaskadowe - montowane są na szybie, ich czyszczenie nie jest częste (średnio co 2-3 miesiące), są także średnio wydajne. Tutaj ściąganie brudu z akwarium jest prawie zerowe, co wymaga częstego odmulania. Dużym plusem jest nie zajmowanie dużej ilości miejsca w akwarium, w stosunku do niewielkiej ceny tego filtra. Ceny dobrych filtrów tego typu wahają się od 50 zł (nano akwaria) do 150 zł (akwaria do 150 - 200 l). Filtry te bowiem nie znajdują zastosowania w akwariach większych od 200 l, stosowane są bardzo często do małych akwariów (brak miejsca na filtr wewnętrzny).

3. Sumpy (czyt. sampy) - są to osobne akwaria, z przegródkami i specjalnym wlewem (rurki pcv, specjalny komin dobudowany do akwarium). Posiadają one bardzo dużą pojemność i wydajność zależną od użytej pompy. Są preferowane tylko do dużych akwariów (powyżej 450l). Cena zależy od wielkości sumpa.

Moim zdaniem najlepiej jest stosować filtry wewnętrzne lub kaskady do akwariów do 100-120 l, a filtry zewnętrzne obowiązkowo do akwariów o litrażu większym od 150 l. Do akwariów powyżej 300 l polecam stosować filtr zewnętrzny i wewnętrzny jednocześnie. Gwarantuje to dobrą cyrkulację wody i usuwanie wszystkich zanieczyszczeń